1
00:00:06,515 --> 00:00:09,122
Als zonsondergang overgaat in schemering...
2
00:00:09,177 --> 00:00:12,388
wordt de oprukkende duisternis
verlicht door leven.
3
00:00:16,046 --> 00:00:21,938
Deze dansende lichtjes om me heen
worden geproduceerd door vuurvliegjes.
4
00:00:22,101 --> 00:00:26,415
Wezens die het vreemde vermogen hebben
om licht te produceren.
5
00:00:26,426 --> 00:00:28,441
Ze bioluminesceren.
6
00:00:31,817 --> 00:00:34,519
En vuurvliegjes zijn niet de enigen.
7
00:00:34,654 --> 00:00:37,761
Wetenschappers vinden steeds meer
rare en prachtige...
8
00:00:37,861 --> 00:00:41,549
lichtgevende levensvormen over de hele wereld.
9
00:00:45,592 --> 00:00:48,576
Levend licht heeft me altijd gefascineerd.
10
00:00:48,600 --> 00:00:51,677
En de ontdekking van steeds meer lichtgevende
wezens...
11
00:00:51,688 --> 00:00:54,312
roept meer en meer vragen op.
12
00:00:54,370 --> 00:00:59,491
Waarom? Waar is het licht voor?
En hoe wordt het gemaakt?
13
00:01:01,509 --> 00:01:06,338
In de afgelopen jaren hebben wetenschappers een
begin gemaakt met het beantwoorden van die vragen.
14
00:01:06,377 --> 00:01:07,788
En door dat te doen...
15
00:01:07,799 --> 00:01:12,490
hebben ze ons meegenomen naar een wereld
die volkomen anders is dan onze eigen.
16
00:01:17,878 --> 00:01:22,579
Hoe verbazingwekkend deze beelden
ook lijken, ze zijn allemaal echt.
17
00:01:26,357 --> 00:01:30,286
Met behulp van nieuwe camera's,
eentje speciaal ontwikkeld voor deze film...
18
00:01:30,297 --> 00:01:32,974
kunnen we dit bijzondere fenomeen onthullen...
19
00:01:32,985 --> 00:01:35,142
zoals het nog nooit gezien is.
20
00:01:38,271 --> 00:01:42,271
Quality over Quantity (QoQ) Releases
Attenborough's Life that glows (2016)
21
00:01:42,652 --> 00:01:46,363
Vertaling: Mayo & pevi70
22
00:01:49,817 --> 00:01:52,817
Pennsylvania, VS
23
00:01:52,939 --> 00:01:55,981
Bioluminescentie heeft vele geheimen.
24
00:01:56,145 --> 00:02:01,022
Maar we weten dat vuurvliegjes het gebruiken
om het andere geslacht aan te trekken.
25
00:02:14,942 --> 00:02:21,276
Elke soort heeft zijn eigen flitscode
en wij kunnen meeconverseren.
26
00:02:27,582 --> 00:02:33,318
Ik ga deze hengel gebruiken
om naar vuurvliegjes te vissen.
27
00:02:33,834 --> 00:02:37,971
Deze hengel werd gebruikt door
de wetenschapper die als eerste...
28
00:02:37,982 --> 00:02:41,980
de verschillende roepsignalen
van de vuurvliegjes ontcijferde.
29
00:02:42,103 --> 00:02:46,219
Er zijn minstens 15 verschillende soorten hier.
30
00:02:46,230 --> 00:02:47,972
Elk met zijn eigen signaal.
31
00:02:48,446 --> 00:02:53,433
Bioloog Jim Lloyd gebruikte de hengel
om mannelijke vuurvliegjes te imiteren...
32
00:02:53,444 --> 00:02:56,906
en decodeerde hun verschillende lichtpatronen.
33
00:02:57,421 --> 00:03:01,966
Hij ontdekte dat het roepsignaal deels bestond...
34
00:03:01,982 --> 00:03:05,534
uit de vliegroute van de betreffende soort.
35
00:03:05,838 --> 00:03:11,570
Er zijn bijvoorbeeld vuurvliegjes die
steeds horizontaal bewegen zoals dit.
36
00:03:12,193 --> 00:03:17,869
En er zijn anderen die hun licht aandoen
als ze klimmen zoals dit.
37
00:03:18,920 --> 00:03:24,108
Maar behalve de vliegroute,
flitsen ze een speciaal signaal.
38
00:03:24,119 --> 00:03:26,469
Het is een beetje zoals morsecode.
39
00:03:27,017 --> 00:03:30,275
Dus moet ik in staat zijn
om dit licht zelf te gebruiken.
40
00:03:31,432 --> 00:03:34,799
Er zit een vrouwtje tussen deze bladeren hier...
41
00:03:35,290 --> 00:03:38,547
die een enkele flits uitzendt.
42
00:03:39,189 --> 00:03:44,580
En het mannetje van haar soort
wacht precies vier seconden...
43
00:03:44,626 --> 00:03:47,672
en beantwoordt dan met een flits.
44
00:03:47,814 --> 00:03:52,599
Waarop zij direct weer flitst, zoals dat.
45
00:03:53,521 --> 00:03:58,092
En het mannetje weet dan
dat hij een welkome bezoeker is.
46
00:03:59,725 --> 00:04:05,017
Recentelijk is aangetoond dat de boodschap
meer is dan een simpel signaal voor seks.
47
00:04:06,062 --> 00:04:09,592
Een vrouwtje beoordeelt de kwaliteiten
van de genen van een mannetje...
48
00:04:09,603 --> 00:04:13,230
door de precisie van zijn timing
en de felheid van zijn licht.
49
00:04:18,991 --> 00:04:24,165
Ze moedigt haar gekozen minnaar aan
door haar lantaarn naar hem te richten.
50
00:04:35,010 --> 00:04:39,307
En het lijkt erop dat dit mannetje
de juiste signalen uitzond.
51
00:04:43,895 --> 00:04:49,000
We ontdekken nu dat deze taal van
licht zelfs lokale dialecten heeft.
52
00:04:53,679 --> 00:04:57,145
Gedurende de zomermaanden,
van Florida tot Zuid-Canada...
53
00:04:57,156 --> 00:05:02,118
fonkelen tuinen, velden en bossen
met deze paringsberichten.
54
00:05:06,005 --> 00:05:11,163
Time-lapsefotografie onthult de
buitengewone omvang van deze hofmakerij.
55
00:05:16,879 --> 00:05:20,363
Sommige soorten flitsen alleen
bij de avondschemering.
56
00:05:22,263 --> 00:05:25,802
Anderen geven de voorkeur aan het bladerdak
van het bos voor hun lichtshow.
57
00:05:30,279 --> 00:05:33,598
Sommige soorten maken hun flitsen opvallender...
58
00:05:33,996 --> 00:05:37,777
door voor de donkerste plekken te kiezen
om ze te tonen.
59
00:05:38,332 --> 00:05:43,500
Ik kan praktisch niks zien hier
behalve de flitsen.
60
00:05:45,730 --> 00:05:49,480
En deze speciale soort heeft
ook nog een ander trucje.
61
00:05:50,106 --> 00:05:53,087
Het synchroniseert de tentoonspreiding.
62
00:05:53,098 --> 00:05:55,592
Individuen flitsen samen.
63
00:05:59,854 --> 00:06:02,838
Elk individu wordt geprikkeld door zijn buurman...
64
00:06:02,849 --> 00:06:06,851
en al snel pulseren golven
van licht door de bossen.
65
00:06:13,054 --> 00:06:16,148
Versneld worden de golven duidelijker.
66
00:06:24,547 --> 00:06:30,554
Tussen de golven door kan een geïmponeerd
vrouwtje reageren met twee eigen flitsen.
67
00:06:32,389 --> 00:06:34,561
En de mannetjes komen dichter naar haar toe.
68
00:06:37,068 --> 00:06:39,153
Maar ze kan er maar één kiezen.
69
00:06:43,286 --> 00:06:47,052
Deze vertoningen pieken enkele nachten in juni...
70
00:06:47,600 --> 00:06:51,649
wat kan verklaren waarom ze pas
recentelijk ontdekt zijn.
71
00:06:53,182 --> 00:06:56,983
Waarom ze allemaal samen flitsen,
is nog steeds een mysterie.
72
00:07:05,000 --> 00:07:09,375
We weten verrassend weinig over bioluminescentie.
73
00:07:10,664 --> 00:07:13,270
Vuurvliegjes worden wellicht het beste begrepen...
74
00:07:13,281 --> 00:07:17,009
maar ander levend licht is
nog steeds erg onbegrijpelijk.
75
00:07:17,552 --> 00:07:21,073
Met de ochtendschemering worden
de seksuele signalen van de vuurvliegjes...
76
00:07:21,084 --> 00:07:23,783
overstemd door de toenemende hoeveelheid licht.
77
00:07:24,148 --> 00:07:26,828
De vliegjes zoeken beschutting
in de lage begroeiing...
78
00:07:26,839 --> 00:07:30,230
weg van de dagroofdieren met hun scherpe blik.
79
00:07:30,793 --> 00:07:37,279
Maar nu wordt licht geproduceerd door
leven in de grond onder mijn voeten.
80
00:07:40,605 --> 00:07:45,966
De draden van bepaalde schimmels vormen
een lichtgevend ondergronds netwerk.
81
00:07:54,196 --> 00:07:58,589
Maar waarom zou een schimmel schijnen
in de permanente duisternis van de grond?
82
00:07:58,738 --> 00:08:00,456
Dat weten we simpelweg niet.
83
00:08:02,677 --> 00:08:08,102
Jaren werd bioluminescentie van schimmels,
net als ander levend licht...
84
00:08:08,113 --> 00:08:12,996
beschouwd als een mooi bijproduct
van evolutie, zonder functie.
85
00:08:15,807 --> 00:08:20,237
Maar sommige soorten geven alleen licht
boven de grond en alleen 's nachts...
86
00:08:20,248 --> 00:08:23,439
als hun intense groene licht erg duidelijk is.
87
00:08:27,426 --> 00:08:32,574
Als het een biochemische bijkomstigheid was,
zouden ze altijd schijnen.
88
00:08:32,773 --> 00:08:39,273
De gloed trekt zeker insecten aan en de theorie is
dat deze bezoekers de schimmelsporen verspreiden.
89
00:08:51,944 --> 00:08:57,942
Dus ook hier, net als bij de vuurvliegjes,
leren we steeds nieuwe dingen.
90
00:09:03,380 --> 00:09:07,693
Maar veel levend licht blijft een mooi raadsel.
91
00:09:10,289 --> 00:09:16,243
Er werd vaak gedacht dat de verhalen
over bioluminescentie verzonnen waren.
92
00:09:18,070 --> 00:09:23,020
Rond 1870 schreef de Franse sciencefiction
schrijver Jules Verne...
93
00:09:23,031 --> 00:09:27,752
zijn boek '20,000 Leagues
Under the Sea.'
94
00:09:28,765 --> 00:09:32,900
"Om zeven uur 's avonds zeilde ons schip...
95
00:09:33,041 --> 00:09:36,018
"door een zee van melk."
96
00:09:36,417 --> 00:09:40,312
"Op het eerste gezicht
leek de oceaan vermelkt."
97
00:09:40,460 --> 00:09:45,809
"De hele hemel leek zwart door het contrast
met de witheid van het water."
98
00:09:46,829 --> 00:09:51,934
Jules Verne kan zijn verhaal gebaseerd hebben
op een mythe die zeilers hem vertelden.
99
00:09:51,945 --> 00:09:55,966
Maar in 1995 schreef de kapitein
van een Brits schip...
100
00:09:55,977 --> 00:09:58,779
een werkelijke gebeurtenis in zijn scheepslogboek.
101
00:10:00,024 --> 00:10:03,469
"Om zes uur 's avonds
op een heldere maanloze nacht...
102
00:10:03,480 --> 00:10:07,452
"240 km oost van de Somalische kust...
103
00:10:07,553 --> 00:10:10,963
"werd een witte gloed opgemerkt aan de horizon."
104
00:10:10,974 --> 00:10:16,047
"En na 15 minuten varen,
was het schip compleet omgeven...
105
00:10:16,058 --> 00:10:22,217
"door een zee met een melkwitte kleur
met een redelijk gelijkmatige luminescentie."
106
00:10:22,228 --> 00:10:24,211
"En het leek alsof het schip...
107
00:10:24,274 --> 00:10:30,048
"over een sneeuwveld of over de wolken gleed."
108
00:10:33,001 --> 00:10:37,892
Verslagen zoals deze zijn zeldzamer dan
de waarnemingen van het monster van Loch Ness.
109
00:10:37,903 --> 00:10:40,358
En er was geen fotografisch bewijs.
110
00:10:43,390 --> 00:10:47,409
Sommige wetenschappers,
inclusief maritiem bioloog Steven Haddock...
111
00:10:47,420 --> 00:10:51,474
waren nieuwsgierig en zochten
bevestiging van bovenaf.
112
00:10:53,768 --> 00:10:56,498
We vroegen ons af of we
een scheepsverslag konden vinden...
113
00:10:56,509 --> 00:10:59,902
waarin vastgelegd werd dat door
een melkachtige zee werd gezeild...
114
00:10:59,913 --> 00:11:02,761
en dat we de corresponderende
satellietdata konden vinden...
115
00:11:02,800 --> 00:11:05,014
dat dit gebied op de beschreven tijd bedekte.
116
00:11:05,356 --> 00:11:08,904
Dus keken we naar de satellietdata
van het scheepsverslag uit 1995...
117
00:11:08,915 --> 00:11:11,389
en het werd een eureka-moment.
118
00:11:11,735 --> 00:11:14,815
We schoonden de ruis
van de beelden van de camera op...
119
00:11:14,893 --> 00:11:19,242
we projecteerden het op het spoor van het schip
en dit verschijnsel van 300 km...
120
00:11:19,261 --> 00:11:23,158
verscheen op de kaart en dit kwam exact overeen
met wat het schip had gerapporteerd.
121
00:11:23,280 --> 00:11:25,551
Het was dus echt een geweldig moment.
122
00:11:26,767 --> 00:11:30,187
We konden de volle omvang
van de melkachtige zee documenteren...
123
00:11:30,210 --> 00:11:32,928
op drie opeenvolgende nachten
toen het draaide met de stromingen.
124
00:11:33,334 --> 00:11:39,834
Dus satellietbeelden van het ruimtetijdperk
bevestigden een stukje maritieme folklore.
125
00:11:41,411 --> 00:11:44,872
Bij zeldzame gelegenheden geven de oceanen licht.
126
00:11:47,427 --> 00:11:52,283
Maar wat veroorzaakt dit licht, zo helder
dat het vanuit de ruimte gezien kan worden?
127
00:11:53,313 --> 00:11:57,693
Het antwoord kan gevonden worden
achterin een verwaarloosde koelkast.
128
00:12:03,857 --> 00:12:08,901
Na een paar dagen begint
deze zeebrasem licht te geven.
129
00:12:17,451 --> 00:12:21,449
De vis zelf heeft geen lichtproducerend vermogen.
130
00:12:22,558 --> 00:12:26,215
De gloed wordt geproduceerd
door bacteriën...
131
00:12:26,226 --> 00:12:31,355
die in bijna al het zeewater voorkomen
wanneer ze zich voeden met rottende vis.
132
00:12:32,492 --> 00:12:36,796
In bijzondere gevallen als de stromingen
en temperaturen een grote opbloei...
133
00:12:36,807 --> 00:12:42,335
van algen in de oceaan veroorzaken
voeden deze bacteriën zich met stervende algen.
134
00:12:43,495 --> 00:12:46,103
Als ze een kritische concentratie bereiken...
135
00:12:46,123 --> 00:12:49,062
prikkelen hun afscheidingen
anderen om licht te geven.
136
00:12:51,529 --> 00:12:56,653
Ze geven samen zoveel licht dat ze gedetecteerd
kunnen worden door een satelliet.
137
00:13:06,232 --> 00:13:09,821
Bacteriën behoren tot
de alleroudste levensvormen...
138
00:13:09,832 --> 00:13:13,378
dus kunnen ze de eerste levende dingen
zijn geweest die lichtgaven.
139
00:13:13,580 --> 00:13:16,580
Maar waarom ze dat deden,
staat nog steeds ter discussie.
140
00:13:17,587 --> 00:13:21,675
Tegenwoordig hebben sommige dieren
de genen van de bacteriën gestolen...
141
00:13:21,686 --> 00:13:24,530
en in hun eigen DNA ingebouwd.
142
00:13:25,337 --> 00:13:29,357
Anderen hebben simpelweg
de bacteriën zelf ontvoerd.
143
00:13:37,772 --> 00:13:40,591
Deze lichtjes worden gemaakt door gevangenen...
144
00:13:40,602 --> 00:13:45,329
die in speciale organen worden gekweekt
onder de ogen van lantaarnvissen.
145
00:13:54,103 --> 00:13:57,960
Ze hebben de bacteriële gloed
aangewend voor veel doelen.
146
00:14:00,217 --> 00:14:05,143
We kunnen ze alleen zien omdat onze speciale
camera's infrarood licht gebruiken.
147
00:14:06,392 --> 00:14:10,177
Maar voor een roofdier,
zien de vissen er zo uit.
148
00:14:11,153 --> 00:14:15,210
Een warboel aan lichtjes wat het moeilijk maakt
om een enkel doel te kiezen.
149
00:14:23,484 --> 00:14:28,040
Net voordat ze van richting veranderen,
knipperen de vissen.
150
00:14:35,722 --> 00:14:38,636
Deze lichtjes hebben ook andere functies.
151
00:14:39,966 --> 00:14:45,739
Ze fungeren als koplampen om de zeebodem te
verlichten als de vissen naar eten zoeken.
152
00:14:54,321 --> 00:14:58,758
Ze kunnen een vis zelfs helpen
om te flirten met het andere geslacht.
153
00:15:05,786 --> 00:15:08,067
Anders dan hun gevangen bacteriën...
154
00:15:08,078 --> 00:15:13,110
gebruiken lantaarnvissen levend licht
voor functies die we nu begrijpen.
155
00:15:15,640 --> 00:15:18,148
Maar hoe wordt het licht gemaakt?
156
00:15:18,328 --> 00:15:20,562
Terwijl het magie lijkt...
157
00:15:20,607 --> 00:15:25,314
is het eigenlijk een eenvoudige
chemische reactie die plaatsvindt...
158
00:15:25,325 --> 00:15:31,661
wanneer een stof gemengd wordt
met een speciaal enzym.
159
00:15:36,005 --> 00:15:38,888
En hopla, licht.
160
00:15:41,169 --> 00:15:45,614
De exacte chemische formule varieert per soort.
161
00:15:45,625 --> 00:15:51,477
De reactie is vergelijkbaar met die
waarmee bacteriën energie produceren.
162
00:15:51,633 --> 00:15:57,312
Het kan goed zijn dat de eerste luminescentie
een bijproduct was van dat proces.
163
00:15:58,938 --> 00:16:04,604
Een evolutionaire toevalligheid die door de vissen
werd opgenomen om hen te helpen overleven.
164
00:16:06,638 --> 00:16:09,309
De betrokken chemicaliën zijn vrij onschadelijk.
165
00:16:09,755 --> 00:16:13,208
Je kan zelfs een lolly kopen...
166
00:16:13,310 --> 00:16:15,896
die als je hem in warm water houdt...
167
00:16:17,116 --> 00:16:18,466
licht geeft.
168
00:16:19,322 --> 00:16:25,822
Maar eerlijk gezegd wekt
dat niet echt mijn eetlust op.
169
00:16:26,188 --> 00:16:29,813
Misschien is er in mijn achterhoofd
een herinnering...
170
00:16:29,824 --> 00:16:34,413
aan bacteriën op rottende vis die me voorhoudt...
171
00:16:34,436 --> 00:16:37,702
dat dingen die lichtgeven
niet echt lekker zijn om te eten.
172
00:16:39,765 --> 00:16:43,125
Bacteriën kunnen de eerste
levende lichten geweest zijn...
173
00:16:43,136 --> 00:16:47,043
maar daarna ontwikkelden veel andere organismen
ook dit vermogen.
174
00:16:47,906 --> 00:16:50,856
Van kwallen tot schimmels en insecten...
175
00:16:50,867 --> 00:16:55,374
is bioluminescentie onafhankelijk
meer dan 50 keer geëvolueerd...
176
00:16:55,443 --> 00:16:59,342
en wordt nu geproduceerd
door duizenden verschillende soorten.
177
00:17:01,948 --> 00:17:05,732
En verdediging lijkt een algemene functie.
178
00:17:10,413 --> 00:17:13,116
Duizendpoten komen overal op de aardbol voor.
179
00:17:13,369 --> 00:17:18,228
Vele zijn actief gedurende de dag,
kruipend over de vochtige bosgrond.
180
00:17:19,395 --> 00:17:23,993
Ze kunnen dit straffeloos doen
omdat ze dodelijk giftig zijn.
181
00:17:24,048 --> 00:17:27,305
Hun felle kleuren zijn een duidelijke
boodschap aan roofdieren.
182
00:17:27,352 --> 00:17:31,135
"Eet me niet. Ik ben doorspekt met cyanide."
183
00:17:34,397 --> 00:17:37,397
Californië, VS
184
00:17:38,073 --> 00:17:42,035
Maar hoe zit het met duizendpoten
die 's nachts actief zijn?
185
00:17:44,534 --> 00:17:48,331
Ze zijn niet minder giftig dan
diegenen die overdag actief zijn.
186
00:17:50,957 --> 00:17:55,291
Maar natuurlijk zijn kleuren 's nachts
geen waarschuwing.
187
00:17:55,750 --> 00:18:02,250
Is luminescentie een manier
om nachtroofdieren af te schrikken?
188
00:18:03,980 --> 00:18:09,482
Deze bijzondere duizendpoten komen alleen voor
in de hoge bergen van Californië.
189
00:18:10,297 --> 00:18:14,041
Hun bioluminescentie is nog nooit gefilmd.
190
00:18:15,768 --> 00:18:20,149
Ze kunnen elkaar geen signalen sturen
want ze zijn blind.
191
00:18:22,087 --> 00:18:27,326
Hun levende licht evolueerde afzonderlijk
van bacteriën vanuit een chemisch proces
192
00:18:27,337 --> 00:18:31,456
dat duizendpoten helpt om water
vast te houden in een droge omgeving.
193
00:18:31,650 --> 00:18:37,037
Maar omdat de duizendpoten al cyanide bevatten,
evolueerde het licht een functie.
194
00:18:38,931 --> 00:18:42,358
Voor mijn ogen lijkt hij niet echt helder.
195
00:18:42,553 --> 00:18:46,884
Maar mijn ogen zijn niet de ogen
van een nachtroofdier...
196
00:18:46,895 --> 00:18:49,982
of van onze specialistische camera.
197
00:18:50,247 --> 00:18:52,173
En voor hen beiden...
198
00:18:52,260 --> 00:18:56,486
kan dit er erg helder uitzien
en een echte waarschuwing zijn.
199
00:18:58,172 --> 00:19:01,524
Toen wetenschappers kleimodellen
maakten van deze duizendpoten...
200
00:19:01,535 --> 00:19:03,106
waarvan de helft licht gaf...
201
00:19:03,117 --> 00:19:07,666
vielen nachtroofdieren vaker
de niet-lichtgevende aan.
202
00:19:12,242 --> 00:19:15,614
Dit simpele experiment
gaf een duidelijk resultaat.
203
00:19:15,731 --> 00:19:18,482
Levend licht kan als waarschuwing werken.
204
00:19:22,748 --> 00:19:26,397
Maar het aantonen van de functie
van bioluminescentie is niet altijd...
205
00:19:26,408 --> 00:19:30,102
zo makkelijk, zoals een recente
ontdekking laat zien.
206
00:19:34,490 --> 00:19:39,580
Deze lijken echt op sciencefiction wezens.
207
00:19:39,700 --> 00:19:42,322
Lichtgevende regenwormen.
208
00:19:42,358 --> 00:19:48,745
Een paar jaar geleden ging een vrouw uit het
Loiredal in Frankrijk naar buiten...
209
00:19:48,776 --> 00:19:53,232
tijdens de avond om haar hond te zoeken
die een gat groef in de tuin.
210
00:19:53,278 --> 00:19:57,979
En op de bodem van het gat gaf de grond licht.
211
00:19:58,177 --> 00:20:02,128
Het waren deze regenwormen.
Ze kon haar ogen nauwelijks geloven.
212
00:20:02,355 --> 00:20:07,345
Ze vertelde mensen wat ze had gezien
en weinig mensen geloofden haar.
213
00:20:07,356 --> 00:20:12,261
De wormsoort was al bekend, deze leefde
in een groot deel van Frankrijk...
214
00:20:12,272 --> 00:20:15,469
maar niemand had het ooit licht zien geven.
215
00:20:15,484 --> 00:20:19,437
Misschien omdat weinig mensen
midden in de nacht naar buiten gingen...
216
00:20:19,448 --> 00:20:22,299
om een gat te graven, vooral zonder licht.
217
00:20:22,374 --> 00:20:26,827
Maar uiteindelijk erkende
wetenschappers deze wezens.
218
00:20:26,838 --> 00:20:31,927
Maar waarom zouden ze luminesceren
in de duisternis van de grond?
219
00:20:32,044 --> 00:20:33,643
Niemand wist het.
220
00:20:37,457 --> 00:20:42,704
Dit blauwe licht bleef onopgemerkt
door de wetenschap tot 2010...
221
00:20:42,715 --> 00:20:47,998
toen bioloog Marcel Koken voor het eerst
hun spookachtige gloed zag.
222
00:20:50,031 --> 00:20:53,847
We proberen uit te vinden
waarom dit dier licht produceert.
223
00:20:53,858 --> 00:20:57,176
Een ding dat onder de grond leeft.
Waarom licht produceren?
224
00:20:57,294 --> 00:20:59,408
Het lijkt geen nut te hebben.
225
00:21:00,088 --> 00:21:03,822
Is het een bijproduct van wat inwendige chemie?
226
00:21:03,931 --> 00:21:07,507
Of kan de gloed gebruikt worden
om aanvallers af te schrikken?
227
00:21:08,148 --> 00:21:13,806
Deze loopkevers zijn vraatzuchtige roofdieren
en ze houden van regenwormen.
228
00:21:14,979 --> 00:21:19,319
De wormen lijken gewoontjes
totdat het licht uitgaat.
229
00:21:19,847 --> 00:21:25,416
Onze speciale camera geeft ons een bevoorrechte
blik op wat er in het donker gebeurt.
230
00:21:29,853 --> 00:21:35,079
Marcels experiment heeft laten zien dat de
wormen hun helderheid kunnen aanpassen.
231
00:21:35,449 --> 00:21:39,848
Als de kever een deel van de worm aanraakt
wordt zijn licht helderder.
232
00:21:42,059 --> 00:21:45,552
Het kan zijn dat als een roofdier
het probeert te bijten...
233
00:21:45,563 --> 00:21:48,495
het licht geeft, waardoor het roofdier schrikt.
234
00:21:48,593 --> 00:21:51,077
Het roofdier vertrekt
en de regenworm kan ontsnappen.
235
00:21:52,343 --> 00:21:55,550
De kever bijt en het hele lijf van de worm...
236
00:21:55,561 --> 00:21:58,662
straalt van het licht
als het worstelt om vrij te komen.
237
00:21:59,509 --> 00:22:02,486
Maar de kever lijkt niet afgeschrokken
te worden door de gloed.
238
00:22:06,339 --> 00:22:10,266
Als dit verdediging is,
werkt het hier niet.
239
00:22:11,448 --> 00:22:14,493
Marcel zoekt nog steeds naar de functie.
240
00:22:15,983 --> 00:22:18,622
Misschien dat het andere roofdieren afschrikt...
241
00:22:18,638 --> 00:22:22,048
of misschien gebruiken de wormen
licht om elkaar te vinden.
242
00:22:25,267 --> 00:22:28,662
Het lijkt erop dat deze mooie gloed...
243
00:22:28,673 --> 00:22:32,235
een functie heeft die we nog niet begrijpen.
244
00:22:34,257 --> 00:22:38,093
De wereld van levend licht zit vol mysteriën.
245
00:22:38,340 --> 00:22:41,248
De Franse wormen werden zo lang niet opgemerkt...
246
00:22:41,259 --> 00:22:44,422
omdat ze hun spookachtige licht
onder de grond produceerden.
247
00:22:46,759 --> 00:22:48,638
Maar er zijn zeldzame gevallen...
248
00:22:48,649 --> 00:22:52,802
dat lichtgevend leven gaat om jezelf onthullen.
249
00:22:58,434 --> 00:23:01,434
Tasmanië, Australië.
250
00:23:01,445 --> 00:23:03,848
Mei 2015.
251
00:23:03,859 --> 00:23:07,812
Terwijl het zuiderlicht de nachtelijke
hemel daarboven verlicht...
252
00:23:07,823 --> 00:23:11,744
produceert de zee daaronder een rare blauwe gloed.
253
00:23:20,361 --> 00:23:24,101
Elke golf veroorzaakt een rimpeling
van intense kleur.
254
00:23:36,930 --> 00:23:40,654
De dieren in de baai
merken het als eerste op.
255
00:23:42,177 --> 00:23:47,000
Waadvogels worden aangetrokken tot kleine
schaaldieren die dankzij de gloed gevangen worden.
256
00:23:49,903 --> 00:23:53,586
Elke beweging alarmeert anderen
over dit zeldzame spektakel.
257
00:23:53,597 --> 00:23:57,705
Mensen verzamelen om zich te verwonderen
over deze eens-in-een-leven gebeurtenis.
258
00:23:58,906 --> 00:24:00,656
Kijk toch eens.
259
00:24:01,281 --> 00:24:03,040
Dat is geweldig.
260
00:24:03,051 --> 00:24:06,004
Ik heb nog nooit zoiets gezien in mijn leven.
261
00:24:08,159 --> 00:24:09,636
Dat is gaaf.
262
00:24:23,501 --> 00:24:27,665
Het mag er dan uitzien als iets uit
de chocoladefabriek van Willy Wonka...
263
00:24:27,676 --> 00:24:29,851
maar het fenomeen is echt.
264
00:24:30,818 --> 00:24:34,301
Een massale opbloei van microscopische
organismen veroorzaakt...
265
00:24:34,312 --> 00:24:38,257
door een zeldzame combinatie
van klimaat en voedingsstoffen.
266
00:24:38,669 --> 00:24:43,397
Onder deze microscoop heb ik
een druppel gewoon zeewater.
267
00:24:43,772 --> 00:24:48,198
En het zit vol met kleine organismen
onzichtbaar voor het blote oog...
268
00:24:48,209 --> 00:24:50,521
genaamd dinoflagellaten.
269
00:24:50,885 --> 00:24:53,597
En als ik hen op een manier stoor...
270
00:24:53,683 --> 00:24:58,356
combineren ze twee chemicaliën in hun lijf
om een lichtflits te produceren.
271
00:24:58,507 --> 00:24:59,711
Kijk.
272
00:25:17,083 --> 00:25:22,100
Dinoflagellaten zijn één van de grootste
eencellige organismen die bekend zijn.
273
00:25:23,250 --> 00:25:26,333
Ze zijn 1000 keer groter dan bacteriën.
274
00:25:26,731 --> 00:25:31,126
Ze zijn dier noch plant
maar hebben eigenschappen van beiden...
275
00:25:31,342 --> 00:25:35,262
en als de omstandigheden in de zee goed zijn
zoals ze in Tasmanië waren...
276
00:25:35,273 --> 00:25:37,945
bloeien ze op in enorme aantallen.
277
00:25:40,485 --> 00:25:44,422
Bioluminescente getijden zoals deze zijn zeldzaam.
278
00:25:47,783 --> 00:25:52,989
Maar dinoflagellaten komen overal
op de wereld in grote aantallen voor.
279
00:25:53,000 --> 00:25:56,799
Ze zijn één van het meest wijdverspreide
bioluminescerende leven.
280
00:25:57,508 --> 00:26:03,937
Waar ze ook bestaan deze eencellige wezens
markeren alles dat beweegt.
281
00:26:07,007 --> 00:26:11,194
Maar waarom gedragen dinoflagellaten
zich op deze manier?
282
00:26:11,577 --> 00:26:15,072
Het is in ieder geval niet om ons te vermaken
hoewel het dat duidelijk doet.
283
00:26:15,604 --> 00:26:18,693
Het kan zijn dat het een soort inbraakalarm is...
284
00:26:18,872 --> 00:26:21,411
dat als een garnaal of een ander dier...
285
00:26:21,422 --> 00:26:24,652
dat zich voedt met dinoflagellaten
door ze uit te filteren...
286
00:26:24,663 --> 00:26:30,116
voorbij komt en zich begint te voeden,
het zichzelf daardoor verlicht.
287
00:26:32,912 --> 00:26:38,787
Dat trekt misschien de aandacht van grotere
vissen die zich voeden met garnalen.
288
00:26:40,624 --> 00:26:44,765
Net zoals een flitsend inbraakalarm
dat de politie alarmeert op een dief...
289
00:26:44,784 --> 00:26:48,725
stellen dinoflagellaten
hun aanvallers bloot aan zijn vijanden.
290
00:26:53,694 --> 00:26:58,227
De garnaal wordt onthuld aan een inktvis
met fatale gevolgen.
291
00:27:02,390 --> 00:27:06,487
Zo kan de inktvis jagen in volledige duisternis.
292
00:27:07,054 --> 00:27:10,857
Maar terwijl het licht van de dinoflagellaten
op deze manier kan werken...
293
00:27:10,868 --> 00:27:13,904
wordt er nog steeds gediscussieerd
of dat de reden is waarom ze het doen.
294
00:27:14,076 --> 00:27:17,076
Golf van Californië, Mexico
295
00:27:17,087 --> 00:27:20,621
Wat de reden ook is
de magie die door hun licht gecreëerd wordt...
296
00:27:20,632 --> 00:27:23,902
kan één van de meest magische
spektakels van de natuur zijn.
297
00:27:39,501 --> 00:27:44,265
Golfsurfende dolfijnen worden onthuld
als schitterende contouren.
298
00:27:50,829 --> 00:27:52,943
Telkens als deze lichten verschijnen...
299
00:27:52,954 --> 00:27:57,906
transformeert de manier waarop het leven
in de oceaan jaagt en zich verbergt.
300
00:27:58,245 --> 00:28:03,372
Misschien worden dolfijnen naar hun prooi geleid
door het licht van de dinoflagellaten.
301
00:28:15,589 --> 00:28:20,525
Pas nu is het mogelijk geworden
om deze scenes met zoveel helderheid te filmen.
302
00:28:20,536 --> 00:28:25,078
Maar elk nacht vertoont spectaculair licht
zoals deze voorstelling...
303
00:28:25,109 --> 00:28:28,240
ergens in de uitgestrektheid van de oceanen.
304
00:28:40,405 --> 00:28:43,405
South water caye, Belize
305
00:28:43,416 --> 00:28:48,786
Terwijl het onbewezen blijft hoe dinoflagellaten
nu precies bioluminescentie gebruiken...
306
00:28:48,797 --> 00:28:55,160
zijn er andere voorbeelden waarin het
inbraakalarm-effect duidelijk aangetoond is.
307
00:29:02,275 --> 00:29:07,987
Caribische koraalriffen zijn één van de wateren
in de wereld waar het meest gedoken wordt ...
308
00:29:08,371 --> 00:29:09,933
overdag.
309
00:29:21,328 --> 00:29:24,547
's Nachts is het een andere wereld.
310
00:29:27,569 --> 00:29:30,921
Een krab zoekt een smakelijk hapje.
311
00:29:33,829 --> 00:29:36,008
Dit is precies waar het naar zoekt...
312
00:29:36,019 --> 00:29:40,956
de tere tentakels van een slangenster,
familie van de zeester.
313
00:29:51,402 --> 00:29:56,019
Maar de slangenster heeft
een verrassend effectieve verdediging.
314
00:29:58,111 --> 00:30:03,407
Als het gestoord wordt, gebruikt het
een schitterend wapen, dat alarm slaat.
315
00:30:05,318 --> 00:30:08,488
Na deze onthulling, maakt de krab
zich uit de voeten.
316
00:30:14,335 --> 00:30:18,685
En het normaal zo goed gecamoufleerde
schaaldier wordt een makkelijke prooi...
317
00:30:18,695 --> 00:30:21,637
voor de octopus, zelfs in de schemering.
318
00:30:23,735 --> 00:30:27,095
Wetenschappers hebben pas recentelijk
bewezen dat licht...
319
00:30:27,135 --> 00:30:31,810
de slangenster helpt om roofdieren af te weren,
nog beter, om ze op te laten eten.
320
00:30:38,391 --> 00:30:42,071
In het open water is er geen plek om te schuilen...
321
00:30:42,082 --> 00:30:45,178
en daar is het inbraakalarm het effectiefst.
322
00:30:45,839 --> 00:30:50,654
Vissen jagen op weekdieren
die tegen de nachtelijke hemel afsteken.
323
00:30:52,292 --> 00:30:57,890
Mosselkreeftjes, kleine schaaldiertjes, niet groter
dan een zandkorrel, verrijzen uit het rif.
324
00:30:59,827 --> 00:31:04,057
Kardinaalvissen jagen
op kleine en onoplettende prooien.
325
00:31:05,415 --> 00:31:09,695
Maar als ze een mosselkreeftje aanvallen,
krijgen ze meer dan dat ze verwachten.
326
00:31:12,215 --> 00:31:15,685
De mosselkreeft laat
een bioluminescerende bom los...
327
00:31:15,695 --> 00:31:18,255
één van de felste vormen van levend licht.
328
00:31:18,295 --> 00:31:21,426
De kardinaalvis spuugt het snel uit.
329
00:31:25,261 --> 00:31:29,797
Het licht is zo fel dat het door
het lichaam van de vis schijnt...
330
00:31:29,808 --> 00:31:31,544
waardoor het tijdelijk verblind wordt...
331
00:31:31,555 --> 00:31:36,086
waardoor de onzichtbare vis
een makkelijke prooi wordt.
332
00:31:46,015 --> 00:31:51,555
Mosselkreeften met hun lichtbom verdediging
worden in alle oceanen aangetroffen.
333
00:31:57,615 --> 00:32:03,469
Maar in de Caraïben gebruiken ze hun gloed
om zowel aan te trekken als af te stoten.
334
00:32:06,055 --> 00:32:11,005
Het is iets dat onderzoeker Gretchen Gerrish
en Trevor Rivers onderzoeken.
335
00:32:11,015 --> 00:32:14,700
Het prachtige paarritueel van mosselkreeften.
336
00:32:15,511 --> 00:32:19,510
Ze kunnen pas gaan werken
als de maan onder is gegaan.
337
00:32:20,210 --> 00:32:24,215
Een maanverlichte hemel is niet donker
in de ogen van een organisme...
338
00:32:24,255 --> 00:32:29,787
dat afhankelijk is van het licht dat ze zelf
maken, en het is pas echt donker...
339
00:32:29,798 --> 00:32:33,366
bij een sterrenhemel,
zonder een maan aan de hemel.
340
00:32:43,335 --> 00:32:46,727
Door te duiken zonder verlichting,
in vrijwel volledige duisternis...
341
00:32:46,738 --> 00:32:51,280
komen Gretchen en Trevor in een wereld
die maar een paar mensen gezien hebben.
342
00:32:54,295 --> 00:32:57,535
Je bent omgeven door duisternis, door water.
343
00:32:58,735 --> 00:33:02,045
Je ziet sterren voorbij drijven...
344
00:33:02,055 --> 00:33:06,459
die gemaakt worden door minuscule schaaldieren
die we nauwelijks begrijpen.
345
00:33:07,411 --> 00:33:11,161
Door het vrijlaten van gloeiende vloeistof
tijdens het zwemmen...
346
00:33:11,270 --> 00:33:14,837
laten mannelijke mosselkreeften
een spoor achter.
347
00:33:16,134 --> 00:33:22,634
Deze reeks van punten vertellen de vrouwtjes
waar hij over een halve seconde is.
348
00:33:24,951 --> 00:33:30,107
Maar als één mannetje zich openbaart,
volgen ze elkaar op.
349
00:33:36,655 --> 00:33:42,613
En als ze zich synchroniseren
dan verspreid het licht zich net als vuurwerk.
350
00:33:46,615 --> 00:33:49,775
Het is een van de prachtigste dingen
die ik ooit gezien heb.
351
00:34:00,295 --> 00:34:04,685
Bij elke onderzoek reis,
ontdekken Trevor en Gretchen nieuwe soorten...
352
00:34:04,695 --> 00:34:07,822
elk met zijn eigen lichttaal.
353
00:34:19,324 --> 00:34:22,324
Pennsylvania, VS
354
00:34:22,335 --> 00:34:28,323
Mosselkreeften en vuurvliegjes gebruiken
bioluminescentie om potentiële partners te vinden.
355
00:34:28,441 --> 00:34:33,963
Het kan een effectieve manier zijn om je berichten
door te geven, maar soms gaat het mis.
356
00:34:34,415 --> 00:34:37,057
Die berichten kunnen gehackt worden.
357
00:34:38,615 --> 00:34:41,829
In dit geval liefdesbedrog.
358
00:34:42,055 --> 00:34:46,457
Er is ook een vrouwtje
van een bepaalde soort hier, die...
359
00:34:46,660 --> 00:34:51,325
als er een mannetje
van een andere soort passeert...
360
00:34:51,335 --> 00:34:56,362
antwoordt met hun lichtsignaal en ze zo aantrekt.
361
00:34:56,409 --> 00:35:00,005
En als ze aankomen,
heeft zij in plaats van paren...
362
00:35:00,015 --> 00:35:02,911
andere duistere plannen met hen.
363
00:35:05,255 --> 00:35:09,126
Ze imiteert de flitspatronen van andere soorten.
364
00:35:12,714 --> 00:35:16,058
Een nietsvermoedend mannetje wordt gelokt.
365
00:35:31,735 --> 00:35:36,975
Vuurvliegen bevatten gifstoffen die hen
moet beschermen tegen roofdieren.
366
00:35:37,015 --> 00:35:39,998
Maar deze femme fatale
laat zich daardoor niet tegenhouden.
367
00:35:41,975 --> 00:35:44,057
Ze eet hem levend op.
368
00:35:44,615 --> 00:35:47,940
Het zijn mogelijk deze gifstoffen
waar ze naar op zoek is.
369
00:35:49,168 --> 00:35:52,365
Ze kan deze chemicaliën zelf niet maken.
370
00:35:52,375 --> 00:35:58,598
Dus ze houdt mannetjes van andere soorten
voor de gek en eet ze op, om er zo aan te komen.
371
00:36:03,108 --> 00:36:07,460
Als mannetjes niet naar haar toe komen,
dan gaat ze achter hen aan.
372
00:36:09,455 --> 00:36:14,178
En een goede plek om er één te vinden,
is op een spinnenweb.
373
00:36:18,784 --> 00:36:21,702
Een mannelijke vuurvlieg zit gevangen.
374
00:36:21,713 --> 00:36:26,982
Als het spinnen gif begint te werken,
verandert het flitsen in een constante gloed.
375
00:36:33,816 --> 00:36:37,232
De femme fatale ziet de vage gloed...
376
00:36:37,243 --> 00:36:41,676
en ze vliegt recht op het web af
om de prooi van de spin te stelen.
377
00:36:43,017 --> 00:36:48,103
Terwijl de spin zijn prooi probeert te behouden,
wordt ze door haar licht in de war gebracht.
378
00:36:55,575 --> 00:37:00,984
Met haar licht kan de vuurvlieg de spin
duidelijk zien en het web ontwijken.
379
00:37:05,175 --> 00:37:08,234
De verwarde spin verliest.
380
00:37:16,034 --> 00:37:19,612
De jacht blijkt een gebied te zijn...
381
00:37:19,623 --> 00:37:23,783
waar licht makend leven zeer creatief is geweest.
382
00:37:23,794 --> 00:37:26,794
Cerrado, Brazilië
383
00:37:27,277 --> 00:37:30,535
Als uit een scene van een buitenaardse planeet...
384
00:37:30,575 --> 00:37:34,843
hebben deze termietenheuvels,
bewoners in hun muren.
385
00:37:42,615 --> 00:37:46,514
De lichtgevende larven van de kniptor
wachten in hun hol.
386
00:37:54,235 --> 00:38:00,111
Insecten worden de dood in gelokt
door de groene gloed zoals motten bij een vlam.
387
00:38:02,464 --> 00:38:08,719
De kniptorlarven doen zich tegoed
aan deze nietsvermoedende slachtoffers.
388
00:38:18,401 --> 00:38:21,893
Deze roofdieren werken alleen.
389
00:38:24,775 --> 00:38:28,789
Er is nog een insect dat uitblinkt in bedrog.
390
00:38:30,262 --> 00:38:34,145
Het werkt samen met duizenden anderen
van zijn soort.
391
00:38:34,156 --> 00:38:37,084
Tasmanië, Australië
392
00:38:37,095 --> 00:38:43,382
Van buiten is niet te zien welke indrukwekkende
dingen er zich in deze grot afspelen.
393
00:38:48,935 --> 00:38:55,217
De ingang is omgeven met een gordijn van zijde,
gewoven door de larve van een mug.
394
00:38:56,695 --> 00:38:59,085
Ze bewegen zich heen en weer tussen de stenen...
395
00:38:59,095 --> 00:39:03,643
terwijl ze plakkerig speeksel laten afdalen
vanaf het plafond van de grot.
396
00:39:08,629 --> 00:39:15,129
Als de nacht invalt, worden de wanden
en plafond, het planetarium van de natuur.
397
00:39:25,155 --> 00:39:26,963
De val is gezet.
398
00:39:29,531 --> 00:39:34,855
Het koele, blauwe licht in de staart
van elke larve is het aas.
399
00:39:40,375 --> 00:39:43,434
Andere insecten die net uitkomen
en in de grot verschijnen...
400
00:39:43,445 --> 00:39:46,830
vliegen instinctief naar boven
richting de lucht.
401
00:39:46,900 --> 00:39:51,564
Maar dit is geen sterrenhemel.
Het is een dodelijke val.
402
00:40:03,495 --> 00:40:09,405
Bioluminescentie is duidelijk een krachtig wapen
voor de levensvormen die het hebben.
403
00:40:09,415 --> 00:40:11,935
Maar het werkt alleen in de duisternis.
404
00:40:13,015 --> 00:40:18,737
Elke ochtend overstraalt de zon
het licht van levend licht.
405
00:40:23,975 --> 00:40:29,230
Van alle wonderen van bioluminescentie
op de vlaktes en in de bossen op aarde...
406
00:40:29,386 --> 00:40:35,085
is er één plek waar levend licht
vrijwel de sleutel tot het bestaan is.
407
00:40:35,095 --> 00:40:39,446
De wereld van eeuwige duisternis,
de diepe zee.
408
00:40:43,200 --> 00:40:46,200
Grote oceaan
409
00:40:47,135 --> 00:40:52,991
De Western Fire is een van 's werelds meest
geavanceerde diepzee vaartuigen.
410
00:40:54,575 --> 00:40:57,901
In de diepzee zijn er geen richels.
411
00:40:58,400 --> 00:41:01,317
Geen randen, geen plekken om te schuilen.
412
00:41:02,192 --> 00:41:08,015
Roofdieren en prooien moesten daarom
bijzondere strategieën ontwikkelen om te overleven.
413
00:41:08,055 --> 00:41:11,153
En velen doen dat met de hulp van licht.
414
00:41:12,775 --> 00:41:16,494
Dr Steven Haddock heeft de afgelopen 25 jaar...
415
00:41:16,505 --> 00:41:21,126
het minst bekende deel van onze planeet,
de dieptes van de oceaan, bestudeerd.
416
00:41:23,467 --> 00:41:27,514
Ik denk dat mensen bioluminescentie,
het vermogen om licht te maken...
417
00:41:27,525 --> 00:41:32,186
zien als iets magisch,
maar als ze de diversiteit...
418
00:41:32,197 --> 00:41:36,523
en het verschillend aantal functies
die het heeft voor dieren in de oceaan...
419
00:41:36,534 --> 00:41:40,375
dan wordt het duidelijk hoe kritisch het is
voor de hele ecologie van het systeem.
420
00:41:40,540 --> 00:41:46,957
Tot voor kort was het onmogelijk om levende,
bioluminescerende dieren te vangen uit de diepte.
421
00:41:48,295 --> 00:41:52,041
Maar deze op afstand bestuurde onderzeeër,
genaamd Doc Ricketts...
422
00:41:52,052 --> 00:41:54,639
is daar speciaal voor uitgerust.
423
00:41:55,797 --> 00:41:58,357
Ze proberen nieuw leven te vinden...
424
00:41:58,368 --> 00:42:03,052
en aanwijzingen waarom het maken van licht
in zoveel verschillende vormen is geëvolueerd.
425
00:42:10,455 --> 00:42:13,484
In de controle kamer,
duizenden meter hoger...
426
00:42:13,495 --> 00:42:17,595
navigeren Steve en collega's
langs buitenaards-achtige wezens.
427
00:42:17,775 --> 00:42:18,975
Mooi.
428
00:42:22,058 --> 00:42:26,230
Maar eigenlijk zijn wij
de buitenaardse wezens hier beneden.
429
00:42:42,655 --> 00:42:44,972
Ook al is de Doc Ricketts erg geavanceerd...
430
00:42:44,983 --> 00:42:50,445
zijn camera's zijn niet gevoelig genoeg
om bioluminescentie te detecteren...
431
00:42:50,455 --> 00:42:54,483
dus ze gebruiken felle lampen
om deze wezens te vinden en te filmen.
432
00:42:56,335 --> 00:42:59,565
Om hun licht creërende vermogen
toch te kunnen observeren...
433
00:42:59,575 --> 00:43:03,055
moet het onderzoeksteam ze naar boven brengen.
434
00:43:04,575 --> 00:43:08,525
Voorzichtige aanzuiging en op afstand
bestuurde containers worden gebruikt...
435
00:43:08,535 --> 00:43:11,456
om voorzichtig deze zeldzame wezens te vangen.
436
00:43:17,775 --> 00:43:19,508
Vampierinktvis.
437
00:43:26,015 --> 00:43:27,135
Ja.
438
00:43:28,575 --> 00:43:30,372
Addervis.
439
00:43:33,535 --> 00:43:35,055
Perfect.
440
00:43:35,575 --> 00:43:37,428
Kijk toch eens.
441
00:43:37,574 --> 00:43:39,294
En de draakvis.
442
00:43:41,500 --> 00:43:47,935
Ze klinken niet alleen als uit een vissersverhaal
over zeemonsters, ze zien er ook zo uit.
443
00:43:50,216 --> 00:43:54,325
Dit is een van de weinige draakvissen
die ooit in leven gezien is.
444
00:43:56,895 --> 00:44:01,267
En het is een van de nog zeldzamere
die ongeschonden gevangen is.
445
00:44:04,615 --> 00:44:08,255
Ja. Mijn God.
446
00:44:13,535 --> 00:44:18,286
Als ze eenmaal op het schip aankomen,
duizenden meter boven hun normale omgeving...
447
00:44:18,297 --> 00:44:20,095
valt er geen tijd te verliezen.
448
00:44:20,135 --> 00:44:23,325
Het enorme verschil in druk
zorgt er waarschijnlijk voor...
449
00:44:23,335 --> 00:44:26,460
dat zijn bioluminescentie eigenschappen
zullen verdwijnen.
450
00:44:29,495 --> 00:44:34,922
De race is begonnen om die eigenschappen
te bestuderen en de functie te begrijpen.
451
00:44:47,255 --> 00:44:50,501
Bij sommige soorten lijkt het
een verdedigende werking te hebben.
452
00:44:51,295 --> 00:44:56,030
Zoals de circulerende flitsen
van de schijfkwal.
453
00:44:58,455 --> 00:45:02,835
Of de rimpelende lichtgolven
van de ribkwal.
454
00:45:13,455 --> 00:45:16,485
In andere soorten, zoals deze addervis...
455
00:45:16,495 --> 00:45:20,913
wordt licht niet alleen gebruikt ter verdediging
maar ook om prooi te lokken.
456
00:45:25,495 --> 00:45:30,085
Deze pyrosomen, kolonies van hele kleine
doorzichtige wezens...
457
00:45:30,095 --> 00:45:33,576
gebruiken licht om binnen de kolonie
te communiceren.
458
00:45:33,670 --> 00:45:38,175
Het experiment van het team laat zien
dat als een kolonie begint met gloeien...
459
00:45:38,215 --> 00:45:40,707
zijn buren oplichten als reactie.
460
00:45:43,099 --> 00:45:44,899
Wat zouden ze zeggen?
461
00:45:49,095 --> 00:45:52,615
Dankzij de delicate methodes van de Doc Ricketts...
462
00:45:52,655 --> 00:45:57,235
kan het team een levende
en bioluminescerende draakvis bekijken...
463
00:45:57,246 --> 00:45:59,855
een aanzicht dat maar weinigen gezien hebben.
464
00:46:02,535 --> 00:46:07,525
Ongeacht de functie, één ding verenigt
deze bioluminescentie...
465
00:46:07,535 --> 00:46:09,777
hun buitengewone schoonheid.
466
00:46:15,455 --> 00:46:20,082
Deze schoonheid is het gevolg
van een evolutionaire wapenwedloop...
467
00:46:20,129 --> 00:46:23,735
waar licht een wapen is om te verblinden
of te misleiden.
468
00:46:26,775 --> 00:46:31,002
Daarop hebben sommige dieren
zeer ontwikkelde...
469
00:46:31,013 --> 00:46:34,270
en bizarre ogen ontwikkeld.
470
00:46:37,495 --> 00:46:42,375
De zeldzame hemelkijker heeft ogen
die alleen naar boven kunnen kijken...
471
00:46:42,415 --> 00:46:45,165
door de bovenkant van zijn doorzichtige hoofd.
472
00:46:45,175 --> 00:46:47,147
Zoekend naar prooi boven hem.
473
00:46:48,992 --> 00:46:53,890
Het is zo zeldzaam dat het zien
van het levende dier al een prestatie is.
474
00:47:00,215 --> 00:47:03,735
Hetzelfde geldt ook voor de histioteuthis.
475
00:47:03,775 --> 00:47:08,505
Het heeft één normaal oog en één vreemd,
omhoog kijkend oog.
476
00:47:17,335 --> 00:47:20,947
Op deze diepte is het te donker
voor het menselijke oog.
477
00:47:21,080 --> 00:47:23,645
Maar dat beetje licht van de oppervlakte...
478
00:47:23,655 --> 00:47:28,335
een halve kilometer hierboven,
kan nog net deze diepte bereiken.
479
00:47:31,406 --> 00:47:34,806
Watasenia inktvissen leven normaalgesproken
op deze diepte.
480
00:47:34,855 --> 00:47:40,770
Om te voorkomen dat ze van onderaf gezien worden,
verstoppen ze zichzelf door middel van licht.
481
00:47:42,175 --> 00:47:44,365
Het is een vreemde tegenstrijdigheid.
482
00:47:44,375 --> 00:47:48,674
In deze donkere wereld kan licht gebruikt worden
als camouflage.
483
00:47:52,414 --> 00:47:58,215
Van dichtbij zijn de lichtgevende cellen,
fotoforen genaamd, makkelijk te zien.
484
00:47:58,255 --> 00:48:04,121
Van een afstandje, verbreken ze het silhouet
van de inktvis en gaat het op in de omgeving.
485
00:48:09,405 --> 00:48:15,828
Het is een elegante oplossing voor dieren waarvoor
een silhouet een doodvonnis kan betekenen.
486
00:48:23,775 --> 00:48:28,398
In ondiepere wateren, verandert het licht
waardoor de inktvis...
487
00:48:28,417 --> 00:48:32,866
als het dichter bij het oppervlak komt,
groene fotoforen gaat gebruiken.
488
00:48:42,615 --> 00:48:45,374
De levens van Watasenia inktvissen zijn kort.
489
00:48:45,655 --> 00:48:52,154
Bevruchte vrouwtjes van een jaar oud maken
hun laatste reis naar het oppervlak om te jongen.
490
00:48:57,095 --> 00:49:02,419
Maar zelfs tijdens hun laatste momenten
zijn ze spectaculair en waardevol.
491
00:49:02,688 --> 00:49:05,688
Baai van Toyama, Japan
492
00:49:10,490 --> 00:49:15,405
Langs de hele kust worden deze inktvissen,
die van nature na het jongen sterven...
493
00:49:15,415 --> 00:49:17,952
verzameld als lokale delicatesse.
494
00:49:19,855 --> 00:49:25,335
Dankzij deze visserij weten we iets
van de Watasenia inktvis.
495
00:49:27,495 --> 00:49:32,692
Net zoals bij zoveel diepzee dieren weten we
vrijwel niets over hun dagelijks bestaan.
496
00:49:33,655 --> 00:49:39,188
Wat we wel weten, is dat hun wereld
bepaald wordt door bioluminescentie.
497
00:49:42,445 --> 00:49:48,337
We zijn al van ver gekomen van vuurvliegjes
in de bossen van Pennsylvania.
498
00:49:48,618 --> 00:49:54,735
Organismen die licht op land produceren
zijn bijzonder, maar in de zee...
499
00:49:54,775 --> 00:50:01,055
zijn dit soort wezens, zoals de ribkwal,
meer de norm.
500
00:50:05,830 --> 00:50:08,493
In de oceanen en op land...
501
00:50:08,504 --> 00:50:14,579
hebben vele soorten levende wezens de macht
van het licht gebruikt op bijzondere manieren.
502
00:50:14,590 --> 00:50:19,812
Om te paren, om te liegen en om te verstoppen
onder een mantel van licht.
503
00:50:23,215 --> 00:50:26,697
Dankzij de nieuwste camera's en technologie...
504
00:50:26,708 --> 00:50:31,097
beginnen we nu pas de levens te begrijpen
van deze oplichtende wezens.
505
00:50:33,364 --> 00:50:36,099
Er zijn nog vele mysteries.
506
00:50:37,216 --> 00:50:40,695
Maar wat maken ze een prachtige wereld.
507
00:50:41,203 --> 00:50:46,359
Wat een prachtige wereld staat toekomstige
wetenschappers te wachten.
508
00:50:58,066 --> 00:51:01,066
Zien in het donker
509
00:51:02,335 --> 00:51:08,722
Tijdens ons programma moesten we camera's gebruiken
die veel gevoeliger zijn dan onze ogen...
510
00:51:08,793 --> 00:51:12,775
en ongeveer zo gevoelig als de ogen
van de dieren die we lieten zien.
511
00:51:16,095 --> 00:51:19,776
Het oog is een van evoluties grootste prestaties.
512
00:51:19,787 --> 00:51:25,748
En de natuur heeft een paar zeer complexe
en gevoelige voorbeelden gecreëerd.
513
00:51:25,759 --> 00:51:30,229
Sommigen zijn specifiek ontwikkeld
om bioluminescentie te zien.
514
00:51:34,095 --> 00:51:38,575
Als we de duisternis betreden,
valt bioluminescentie nauwelijks op.
515
00:51:38,615 --> 00:51:43,087
Maar na een paar minuten vinden fysiologische
aanpassingen plaats in onze ogen...
516
00:51:43,098 --> 00:51:45,809
waardoor we
levend licht kunnen zien.
517
00:51:46,495 --> 00:51:50,865
Camera’s hebben het altijd moeite gehad
om het menselijk oog na te bootsen...
518
00:51:50,876 --> 00:51:52,965
maar met speciale lichtgevoelige camera’s...
519
00:51:52,975 --> 00:51:56,745
kunnen we nu gloeiend licht
net zo goed vastleggen...
520
00:51:56,756 --> 00:51:59,736
en soms zelfs beter,
dan dat we het zelf kunnen zien.
521
00:52:00,904 --> 00:52:05,277
Maar het filmen van gloeiend licht
is slechts een deel van de oplossing.
522
00:52:05,371 --> 00:52:09,268
Om echt licht op aarde te begrijpen,
moet je in staat zijn...
523
00:52:09,279 --> 00:52:12,491
om de dieren te filmen
terwijl ze het licht maken.
524
00:52:13,701 --> 00:52:19,535
Deze camera stelt je in staat om bij weinig licht
op een compleet nieuwe manier te filmen.
525
00:52:19,620 --> 00:52:24,852
De lichtstraal valt binnen in deze enkele lens
en wordt gesplitst in tweeën...
526
00:52:25,055 --> 00:52:29,203
waar één camera het deel opneemt
bij één bepaalde lichtfrequentie...
527
00:52:29,214 --> 00:52:32,261
en de andere
op een andere lichtfrequentie.
528
00:52:33,055 --> 00:52:38,235
Eén camera is gevoelig voor infrarood licht,
onzichtbaar voor de meeste dieren...
529
00:52:38,246 --> 00:52:41,239
maar die het mogelijk maakt
om in het donker op te nemen.
530
00:52:41,935 --> 00:52:47,857
De tweede camera neemt alleen de bioluminescentie
op, dat meestal blauw of groen is.
531
00:52:48,341 --> 00:52:52,029
De twee worden vervolgens gecombineerd
in één beeld.
532
00:52:54,932 --> 00:53:01,004
Op die manier krijg je beelden bij weinig licht
van niet alleen de bioluminescerende dieren...
533
00:53:01,015 --> 00:53:03,845
maar ook van de omgeving waarin ze leven.
534
00:53:04,295 --> 00:53:08,173
Deze techniek, gepionierd
door filmmaker Martin Dohrn...
535
00:53:08,184 --> 00:53:12,005
stelt ons in staat om de wereld
van bioluminescerende wezens te betreden...
536
00:53:12,015 --> 00:53:15,199
en ook om bij te dragen aan nieuwe wetenschap.
537
00:53:15,210 --> 00:53:19,749
Met dit type camera zijn er veel dingen
die ik nu kan zien op deze beelden...
538
00:53:19,760 --> 00:53:22,346
die ik normaalgesproken niet kon zien.
539
00:53:23,535 --> 00:53:26,405
In het verleden kon wetenschapper Marcel Koken...
540
00:53:26,416 --> 00:53:30,890
de worm en kever niet zonder licht bestuderen.
541
00:53:30,935 --> 00:53:36,601
Deed hij dat toch dan schrok de kever en
overstraalde het de bioluminescentie van de worm.
542
00:53:36,611 --> 00:53:40,644
Dankzij Martins camera
kan Marcel voor het eerst...
543
00:53:40,655 --> 00:53:45,044
de ontmoeting van de kever
en de worm opnemen.
544
00:53:45,630 --> 00:53:50,561
Alsof het werken met twee camera's
niet al lastig genoeg was...
545
00:53:50,572 --> 00:53:53,579
besloot het team ze ook onder water te gebruiken.
546
00:53:54,176 --> 00:53:59,615
Het doel was om het paargedrag
van de mosselkreeft te filmen.
547
00:53:59,655 --> 00:54:03,039
Kleine, één millimeter lange schaaldieren...
548
00:54:03,050 --> 00:54:08,330
in het donker, met de stromingen van hun
natuurlijke leefomgeving. Een enorme uitdaging.
549
00:54:08,935 --> 00:54:11,599
Martin, hoe ging het vanavond?
- We hadden veel problemen.
550
00:54:11,610 --> 00:54:15,158
Vannacht ging het beter.
Het is rustiger. Veel rustiger.
551
00:54:15,714 --> 00:54:19,074
Veel van wat ik zag, was adembenemend.
552
00:54:21,238 --> 00:54:26,236
Martins licht splitsend systeem maakt het
mogelijk om zowel de bioluminescentie...
553
00:54:26,247 --> 00:54:30,405
als ook de kleine mosselkreeftjes te filmen
terwijl ze licht in hun spoor achterlaten.
554
00:54:30,693 --> 00:54:33,742
Maar de wetenschappers zijn nog niet klaar.
555
00:54:34,803 --> 00:54:38,925
Marien biologe Gretchen Gerrish hoopt
dat de camera hen ook in staat stelt...
556
00:54:38,935 --> 00:54:41,845
om groepen mannetjes te filmen
die geen licht maken...
557
00:54:41,855 --> 00:54:44,885
zwemmend naast de diertjes
die dat wel doen.
558
00:54:44,895 --> 00:54:48,381
Iets wat alleen nog maar in het lab te zien was.
559
00:54:50,535 --> 00:54:54,375
Deze mannetjes, bekend als 'sneakers'
zijn onzichtbaar voor een normale camera...
560
00:54:54,415 --> 00:54:56,874
omdat ze geen lichtspoor achterlaten.
561
00:54:56,921 --> 00:55:01,163
Maar onze camera met de bijnaam Bertha
kan dat allemaal veranderen.
562
00:55:01,895 --> 00:55:04,935
Hoe deed Bertha het?
- Bertha is geweldig.
563
00:55:04,975 --> 00:55:10,045
Ze filmde 'sneakers' en je kon ze zien zwemmen.
564
00:55:10,250 --> 00:55:12,859
Ze is een beest.
565
00:55:13,398 --> 00:55:16,845
Wat denk jij, Trevor? Heb je iets moois gefilmd?
- Het was gewoon geweldig.
566
00:55:16,855 --> 00:55:19,428
Dit opent de deuren voor zoveel meer.
567
00:55:20,746 --> 00:55:25,517
De wetenschappers willen graag
de gecombineerde beelden zien van Bertha.
568
00:55:30,126 --> 00:55:34,005
Het infrarood laat
een draaiende groep mannetjes zien...
569
00:55:34,015 --> 00:55:37,695
met als doel het vrouwtje te onderscheppen
voordat ze het mannetje kan bereiken...
570
00:55:37,735 --> 00:55:40,927
die al het zware werk heeft gedaan
om haar aan te trekken.
571
00:55:44,775 --> 00:55:49,429
Er zijn veel meer concurrerende mannetjes
dan de wetenschappers verwacht hadden.
572
00:55:50,031 --> 00:55:52,895
Het is een mosselkreeften soep.
Het zijn er duizenden.
573
00:55:53,935 --> 00:55:57,616
Wat voor ons als een prachtig, georganiseerd
schouwspel overkomt...
574
00:55:57,627 --> 00:56:00,255
is eigenlijk één groot mosselkreeft gevecht.
575
00:56:00,295 --> 00:56:04,308
Veel mannetjes proberen te profiteren
van het werk van maar een paar.
576
00:56:04,902 --> 00:56:09,223
De hoeveelheid informatie die hieruit komt,
proberen we al vijf jaar lang te verzamelen.
577
00:56:09,234 --> 00:56:11,680
Dat is een artikel.
- Je bedoelt in dat korte stukje?
578
00:56:11,691 --> 00:56:14,504
Daar zit geen artikel in.
- Bijna wel.
579
00:56:15,655 --> 00:56:19,199
Maar een hightech uitrusting
is maar een deel van het verhaal.
580
00:56:19,210 --> 00:56:22,245
Omdat veel bioluminescentie nog onbekend is...
581
00:56:22,255 --> 00:56:25,477
is het vinden alleen al een hele opgave.
582
00:56:25,974 --> 00:56:30,244
De crew staat op het punt om naar
hun meest ambitieuze opnameplek te gaan.
583
00:56:30,255 --> 00:56:35,045
Vannacht proberen we iets te filmen
dat overal ter wereld te vinden is...
584
00:56:35,055 --> 00:56:38,925
en het gebeurt elke nacht
in elke oceaan, bijna overal...
585
00:56:38,935 --> 00:56:43,815
en toch, wat betreft informatie
waar we het kunnen aantreffen...
586
00:56:43,855 --> 00:56:46,593
en wanneer de beste tijd is,
is er niets beschikbaar.
587
00:56:49,346 --> 00:56:54,420
Terwijl de nacht invalt, vertrekken ze
van de kust en al het kunstmatige licht.
588
00:56:55,020 --> 00:56:59,856
En snel varen ze in een zee
vol met dinoflagellaten.
589
00:57:00,735 --> 00:57:06,215
Deze blauwe flitsen kunnen in elke oceaan
gezien worden, als de lichten uit zijn.
590
00:57:06,255 --> 00:57:09,215
Maar dit is niet het enige waar de crew voor kwam.
591
00:57:09,255 --> 00:57:12,481
Ze hopen bijzondere bezoekers te ontmoeten.
592
00:57:22,535 --> 00:57:26,889
Werken op een schokkerige boot,
in complete duisternis met een prototype camera...
593
00:57:26,900 --> 00:57:31,306
is een van de lastigste uitdagingen die Martin
in zijn carrière heeft moeten doen.
594
00:57:33,855 --> 00:57:37,885
Na een week zoeken in de donkere zee,
zijn ze er eindelijk.
595
00:57:37,895 --> 00:57:39,684
Dolfijnen.
596
00:57:47,456 --> 00:57:51,695
Om 's nachts buiten te zijn
met een heldere hemel en prachtige sterren...
597
00:57:51,735 --> 00:57:55,165
en overal zijn er lichtflitsen...
598
00:57:55,175 --> 00:57:59,754
en als de dolfijnen verschijnen,
wordt de vertoning nog specialer.
599
00:57:59,765 --> 00:58:03,433
Het is echt een van de meest bijzondere dingen
die ik in mijn leven gezien heb.
600
00:58:05,575 --> 00:58:09,365
Scenes zoals deze komen overal
in de oceanen voor...
601
00:58:09,375 --> 00:58:13,635
maar dit is een van de weinige keren
dat het vastgelegd is op camera.
602
00:58:17,000 --> 00:58:23,500
Nieuwe technologie en nieuwe ideeën creëren
een revolutie in hoe wij de wereld zien.
603
00:58:24,164 --> 00:58:27,757
En het begrijpen van leven dat gloeit.
604
00:58:29,629 --> 00:58:33,629
Quality over Quantity (QoQ) Releases
Vertaling: pevi70 & Mayo
605
00:58:33,757 --> 00:58:37,757
Download deze ondertitel op:
- www.OpenSubtitles.org -